Op 1 januari 2020 is er de nieuwe wet omtrent arbeidscontracten ingegaan. Namelijk de de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB). Het doel van deze wet was om de kloof tussen medewerkers met vaste contracten en flexibele contracten kleiner te maken. Oproepkrachten en payrollwerknemers kregen daarmee meer zekerheid. Ook zou het voor werkgevers nu aantrekkelijker moeten zijn om een vast contract aan te bieden. Nu, ruim een jaar later, kunnen we de effecten van de WAB meten. Is de wet zijn doel voorbij geschoten?
De nieuwe wet arbeidscontracten
De Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) houdt in dat sinds 1 januari 2020 de regels omtrent arbeidscontracten en ontslag zijn veranderd. Dit is relevant voor zowel werkgevers als werknemers. Als werkgever betaal jij sinds 1 januari bijvoorbeeld een lagere WW-premie voor je werknemers met een vast contract. Voor werknemers, bijvoorbeeld payrollmedewerkers of flexers, geldt dat ze betere rechtspositie, arbeidsvoorwaarden en zekerheid op werk en inkomen krijgen. Dat uit zich bijvoorbeeld zo: sinds de invoering van de wet kunnen werkgevers en werknemers samen nog maar drie tijdelijke contracten in drie jaar aangaan. Daarna wordt het bij wet verplicht om een vast contract aan te bieden. Bovendien geldt nu dat de transitievergoeding bij ontslag ingaat vanaf de eerste werkdag. Voorheen kon een werknemer pas beroep doen op een transitievergoeding als hij meer dan twee jaar in dienst was voor hetzelfde bedrijf. Nog een belangrijke verandering is de nieuwe ontslaggrond. Het is nu namelijk mogelijk om ontslaggronden te combineren door middel van een cumulatiegrond. Simpel gezegd, betekent dit dat als er verschillende redenen voor ontslag zijn, die op zichzelf onvoldoende grond zijn voor rechtmatig ontslag, nu samen wel voldoende grond kunnen zijn voor ontslag.
Wat is er veranderd in de nieuwe wet arbeidscontracten?
Ruim een jaar na invoering van de nieuwe wet arbeidscontracten, heeft ABN AMRO Research een breed onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van de wet en wat er nou eigenlijk allemaal precies is veranderd voor werkgevers en werknemers op de arbeidsmarkt. Heel kort door de bocht, stelt ABN AMRO dat de overheid met deze wet in feite flexwerk duurder heeft gemaakt. Volgens hen heeft dat ertoe geleid dat 770.000 mensen hun baan verloren. Zij stellen: werkgevers kozen eieren voor hun geld, en namen per direct afscheid van flexmedewerkers. Volgens ABN AMRO ging het om vijf procent van de in totaal 1,5 miljoen tijdelijke contracten. Daarvoor kwamen nauwelijks vaste contracten in de plaats. De gedachte van de regering dat door deze wet de positie van flexmedewerkers verbeterd zou worden bleek een misrekening. In plaats van meer zekerheid, betekende WAB voor veel werknemers enkel werkloosheid.
WAB voor ZZP’ers en MKB’ers
Vooral in het MKB heeft de WAB geleid tot grote gevolgen. Het is allereerst minder aantrekkelijk geworden om mensen met tijdelijke- of flexcontracten aan te nemen. Terwijl oproepkrachten juist vaak onmisbaar zijn in het MKB. Ben je ZZP’er? Dan pakt de WAB waarschijnlijk positief voor jou uit. Omdat het minder aantrekkelijk is om iemand tijdelijk in dienst te nemen, wordt het des te meer aantrekkelijk om een tijdelijke opdracht in plaats daarvan uit te besteden aan ZZP’ers en freelancers. Omdat ZZP’ers niet op arbeidscontract en in loondienst werken geldt de nieuwe wetgeving niet voor hen. Wil je echter zelf personeel gaan aannemen? Laat je dan goed informeren wat de WAB voor jouw bedrijfsvoering en toekomstig personeel betekent. Het is essentieel om goed voor ogen te hebben welke plichten jij als werkgever hebt én welke rechten jouw toekomstige medewerkers hebben.
Conclusie
Een jaar na invoering van de nieuwe wet arbeidscontracten was het tijd voor wat evaluatie. En deze taak nam ABN AMRO op zich. Zij ontdekten dat de nieuwe WAB vooral voor meer werkloosheid en minder vaste contracten heeft gezorgd. Echter moet ook vermeldt worden dat er een vertekend beeld kan zijn ontstaan van het effect van de wet. Tegelijkertijd zagen we in Nederland bijvoorbeeld ook extra krapte op de arbeidsmarkt, seizoenschommelingen en natuurlijk een globale pandemie en lockdowns als verstorende factoren waardoor een diepere analyse wordt vereist.
Wel blijft het van groot belang om als werkgever, of je nou MKB’er of ZZP’er bent, goed op de hoogte te zijn van de nieuwe wet. Wil jij personeel aannemen en ben je niet zeker van jouw plichten en rechten naar hen toe? Laat je dan goed informeren over de nieuwe wet arbeidscontracten.